## Welke kenmerken passen bij angstklachten? 

- Ik voel me angstig
- Ik ben gespannen of gestrest
- Ik heb paniekaanvallen
- Ik maak me veel zorgen 

## In het kort

- Angstklachten komen veel voor bij mensen met de ziekte van Huntington en kunnen verschillende oorzaken hebben
- Veel zorgen maken gaat vaak gepaard met rusteloosheid of angst. 
- U kunt ook slaapproblemen ervaren of last hebben van plotselinge paniekaanvallen. 
- Als u het idee heeft dat uw angst, piekeren of andere angstgevoelens uw dagelijks leven beperken, bespreek dit dan contact met uw casemanager, arts, psychiater of psycholoog.

## Wat is het?

Angst kan bestaan uit nervositeit, spanningsklachten, paniek of overmatig zorgen maken. Zo kan iemand zich angstig voelen over specifieke onderwerpen (bijvoorbeeld het verloop van de ziekte van Huntington) en opeens aanvallen van hyperventilatie krijgen. Angstklachten komen vaak samen voor met andere psychische klachten of lichamelijke klachten zoals pijn. 

## Wat merk ik?

U kunt de volgende klachten opmerken:

- Angst
- Paniek
- Rusteloosheid
- Piekeren
- Slaapproblemen
- Hyperventilatie
- Snelle hartslag

## Oorzaken

Angst kan worden veroorzaakt door een gevoel van controleverlies of door onzekerheid over de ziekte. Negatieve gebeurtenissen kunnen ook angst uitlokken. Mogelijk zijn mensen met de ziekte van Huntington gevoeliger voor angst door negatieve ervaringen in het verleden, of door veranderingen door de ziekte. Vaak zijn er meerdere redenen waarom iemand angst ervaart.

## Onderzoeken
Als u angstklachten hebt kunt u terecht bij uw casemanager, arts, psychiater of psycholoog. Uw zorgverlener zal dan verder onderzoek doen om te beoordelen wat voor soort angstklachten u hebt. 

## Hoe gaat het verder?
Als uw zorgverlener een angststoornis bij u vaststelt, zijn er meerdere opties om de angst te verminderen, waaronder psychologische behandeling en/of medicatie. Uw zorgverlener zal met u bespreken wat voor u het best passend is. Ook het hebben van een gezonde levensstijl (voldoende slaap, weinig alcohol en voldoende lichamelijke beweging en ontspanning) kunnen symptomen van angst helpen voorkomen of verminderen.

## Wanneer contact opnemen?
Neem contact op met uw casemanager, arts, psychiater of psycholoog als u veel last heeft van angsten en als uw klachten veel invloed hebben op uw dagelijks leven.

## Meer informatie
Kijk voor meer informatie op [Amstelring.nl](https://www.amstelring.nl/psychiater-bij-huntington)

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)


Bron: [European Huntington Association](http://eurohuntington.org/glossary/#anxiety)


Angstklachten 

## Wat is uw situatie?

- Ik voel me depressief
- Ik heb minder interesse in dingen
- Ik voel me erg somber
- Ik heb zelfmoordgedachten

## In het kort

- Als u zich depressief voelt kunt u de volgende symptomen hebben: somberheid, verdriet, verlies van interesse of plezier, lusteloosheid, slaapproblemen en/of zelfmoordgedachten.
- Depressie komt vaak voor bij mensen met de ziekte van Huntington. Bijvoorbeeld omdat dingen niet meer lukken en andere negatieve ervaringen.
- Behalve stemmingsklachten, kunnen depressieve klachten leiden tot slaapproblemen en verminderde eetlust. 
- Als u suïcidale gedachten heeft, aarzel dan niet om dit ook te bespreken.

## Wat is het?
Het af en toe hebben van sombere gevoelens is heel normaal. Wanneer deze gevoelens aanhouden kan dit leiden tot een depressie. Een depressie is een psychische aandoening. De meest voorkomende symptomen van depressie zijn: somberheid, verdriet, lusteloosheid, verlies van interesse of plezier, gewichtstoename of -verlies, slaapproblemen, verminderde seksuele activiteit, prikkelbaarheid en suïcidale gedachten. Een depressie kan in elk stadium van de ziekte van Huntington voorkomen. Depressie kan er ook toe leiden dat iemand steeds meer geïsoleerd raakt van andere mensen.

## Wat merk ik?
U kunt de volgende klachten opmerken: 

- Somberheid
- Verlies van interesse of plezier
- Gevoelens van verdriet
- Passiviteit
- Slaapproblemen
- Verminderde zin in seks
- Prikkelbaarheid
- Suïcidale gedachten

## Oorzaken
Er zijn meerdere factoren die het risico op een depressie kunnen verhogen. Risicofactoren voor depressie zijn onder andere: langdurige stress en/of traumatische levensgebeurtenissen, lichamelijke ziekten en genetische of biologische factoren. Vaak zijn er meerdere oorzaken waardoor iemand een depressie ontwikkelt. 

## Onderzoeken
Als u last heeft van depressieve klachten kunt u dit bespreken met uw casemanager, psychiater of psycholoog. Uw zorgverlener zal met u in gesprek gaan en eventueel een vragenlijst afnemen om te bepalen hoe ernstig de depressieve klachten zijn. 

## Hoe gaat het verder?
Na het onderzoek kunt u de behandeling met uw zorgverlener bespreken. Een behandeling van een depressie kan bestaan uit  therapie en/of medicatie, maar het is ook belangrijk om lichamelijk actief te blijven en een regelmatig ritme te behouden. 

## Wanneer contact opnemen?
Neem contact op met uw casemanager, arts, psychiater of psycholoog als u depressieve klachten hebt, vooral als die klachten langdurig blijven bestaan en uw dagelijks functioneren beperken.
Als u suïcidale gedachten heeft, aarzel dan niet om dit te bespreken met uw zorgverlener.
;
## Meer informatie
Kijk voor meer informatie over depressie bij de ziekte van Huntington in [dit artikel](https://www.huntington.nl/webwinkel/folders/symptomen-depressie-detail.html) van de Vereniging van Huntington. 
&nbsp;

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)
&nbsp;

Bron: [European Huntington Association](http://eurohuntington.org/glossary/#anxiety)


Depressieve klachten

## Wat zijn kenmerken van ontremming?

- Ik kan snel boos worden
- Ik ben impulsief
- Ik vertoon gevaarlijk gedrag
- Ik vind het moeilijker om risico’s in te schatten
- Ik vind het moeilijker om ergens geduldig op te wachten
- Ik kan soms veel telefoneren, snoepen, drinken of geld uitgeven

## In het kort

- Er kan sprake zijn van meer ontremming dan vroeger als u het idee heeft dat u sneller boos of impulsiever bent dan vroeger, of als u het lastig vindt om passend gedrag te tonen.
- Soms komt dit doordat er te veel van u wordt gevraagd.
- Familie en vrienden kunnen u helpen situaties beter te herkennen en onder controle te houden. Ze kunnen u feedback en ondersteuning te geven.
- Als u het idee heeft dat uw gedrag uw kwaliteit van leven vermindert, neem dan contact op met uw casemanager, arts, psychiater of psycholoog. Doet u dit ook als u denkt dat uw gedrag gevaarlijk is voor uzelf of andere mensen.

## Wat is het?

Als iemand meer ontremming heeft, wordt diegene minder geremd om boos te worden of zich onaangepast te gedragen, alsof de natuurlijke rem eraf is. Het kan samengaan met impulsiviteit, waarbij iemand zonder veel nadenken iets doet en de gevolgen voor de toekomst minder belangrijk lijken. Dit kan leiden tot conflicten met anderen zoals de werkgever of partner. Ook kan het ervoor zorgen dat iemand beslissingen neemt waar diegene misschien later spijt van krijgt. 

## Wat merk ik?

U kunt de volgende klachten opmerken:

- Boosheid
- Impulsiviteit
- Minder grip op emoties of handelingen
- Ontremming

## Oorzaken
Ontremming kan een symptoom zijn van een hersenaandoening, zoals de ziekte van Huntington. Het kan in elk stadium van de ziekte optreden.

## Onderzoeken
Uw zorgverlener kan dit verder onderzoeken en mogelijk testen afnemen om te kijken of u last hebt van ontremming. 

## Hoe gaat het verder?

Voor de behandelingen zijn psychologische therapieën en medicijnen beschikbaar, waarbij eerst wordt gekeken in welke situaties de ontremming plaatsvindt. Zo nodig zal uw zorgverlener een behandeling aanbevelen die is afgestemd op uw situatie. U kunt verschillende therapieën uitproberen totdat u er een vindt die uw situatie verbetert.

## Wanneer contact opnemen?

U kunt contact opnemen met uw casemanager, arts, psychiater of psycholoog als het hebben van minder remming uw dagelijks leven beïnvloedt en het uw kwaliteit van leven vermindert. Maar ook als u de indruk heeft dat u gevaarlijk kunt zijn voor uzelf of andere mensen. 

## Meer informatie

Kijk voor meer informatie op [Topaz.nl/over-huntington](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/wat-is-huntington/behandeling/gedrag-en-emotie/#:~:text=Door%20cognitieve%20beperkingen%20kan%20iemand,juist%20erg%20agressief%20kunnen%20worden.)

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)

Bron: [Frontiers in Behavioral Neuroscience](https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnbeh.2016.00204/full)





Ontremming

## Wat is uw situatie?

- Ik zie regelmatig tegen dingen op 
- Andere mensen begrijpen soms niet waarom ik me ergens druk over maak
- Ik ben bang dat mijn partner iets overkomt als die weg gaat
- Ik ben bang om alleen te zijn

## In het kort
Iedereen maakt zich weleens zorgen over iets. Ergens zorgen over maken of piekeren komt bij mensen met de ziekte van Huntington vaker voor dan bij mensen zonder de ziekte. 1 

## Wat is het?
Zorgen maken, piekeren of angstig voelen zijn gevoelens die voortdurend of vaak aanwezig zijn en voor een vervelend gevoel kunnen zorgen. Sommige mensen zijn voor iets specifieks bang of een situatie, maar angstgevoelens kunnen ook ontstaan zonder duidelijke aanleiding.1

## Wat merk ik?
- Piekeren over alledaagse dingen1
- Spanningen in mijn lichaam2
- Angst blijft niet beperkt tot één onderwerp2
- Snel zorgen maken over anderen, de wereld of mijzelf1
- Geïrriteerd, rusteloos of opgejaagd gevoel2

## Oorzaken
Bovenstaande symptomen passen bij een paniekstoornis (gegeneraliseerde angststoornis). Dit is een angststoornis waarbij iemand constant overbezorgd is, regelmatig piekert en zich gespannen voelt.2 De ziekte van Huntington heeft als gevolg dat mensen gevoeliger zijn voor angststoornissen en depressie.1

## Onderzoeken
De psycholoog kan onderzoeken of u last heeft van een paniekstoornis met behulp van een gesprek en een vragenlijst.2

## Hoe gaat het verder?
Wanneer u zich veel zorgen maakt, is het belangrijk om momenten te zoeken waarin u zich kunt ontspannen. Het is vaak lastig om te ontspannen wanneer u zich angstig voelt. Daarom is het belangrijk om bewust rustmomenten of pauzes in te plannen. Hierin kunt u bijvoorbeeld naar muziek luisteren of ontspanningsoefeningen doen. Daarnaast is het verstandig om uw angst bespreekbaar te maken. Bent u bijvoorbeeld bang dat uw partner iets overkomt als diegene weg gaat, spreek dan bijvoorbeeld af dat jullie op een bepaald tijdstip bellen. Met dit soort afspraken kan uw partner wel weg, maar worden uw zorgen mogelijk wat weggenomen.1

## Wanneer contact opnemen?
Neem contact op met een psycholoog wanneer uw angstklachten verergeren. 

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)

1[Huntington.nl ](https://www.huntington.nl/leven-met/adviezen-van-psychiater-psycholoog/840-vraag-html#:~:text=Angst%20en%20de%20ziekte%20van,hebben%20om%20dingen%20te%20ondernemen.)

2[PsyQ ](https://www.psyq.nl/angststoornis/piekerstoornis)

Kenniscentrum