## Wat is uw situatie?
- Ik heb moeite met in slaap vallen
- Ik word steeds wakker ‘s nachts
- Ik beweeg veel in mijn slaap
- Ik voel me overdag slaperig

## In het kort
Een groot deel van de mensen met de ziekte van Huntington heeft last van slaapproblemen. Slaapproblemen kunnen ontstaan door een verstoord slaap/waak-ritme. Wanneer u slaapt, gaat u door een slaapcyclus heen: een inslaapfase, de lichte slaap, de overgangsfase naar een diepe slaap, de diepe slaap en de REM-slaap. De REM-slaap is een belangrijke fase voor het verwerken van informatie in de hersenen. Hierdoor krijgt u rust, zowel lichamelijk als psychisch. 

## Oorzaken
Door de ziekte van Huntington lijkt de REM-slaap te verminderen, waardoor u niet helemaal tot rust komt in uw slaap. U kunt zich daardoor vermoeid voelen. Er zijn ook andere oorzaken waardoor u minder goed kunt slapen, zoals angst en somberheid die de ziekte veroorzaakt. Ook stress kan ervoor zorgen dat u minder goed slaapt.  

## Wat kan ik doen?
- Zorg dat u iedere dag om een vast tijdstip opstaat en naar bed gaat
- Probeer overdag niet te veel dutjes te doen of slaap in te halen
- Drink voor het slapen gaan geen alcohol, koffie of energiedrank met cafeïne. Ook is het verstandig om geen zware maaltijden te eten, te roken of te sporten voor het slapen
- Beweeg overdag voldoende, zodat u in bed kunt uitrusten en ontspannen
- Zorg voor frisse lucht in de slaapkamer en gebruik zo min mogelijk beeldschermen, zoals televisie, telefoon of laptop voor het slapen
- Gebruik eventueel een verzwaringsdeken of doe ontspanningsoefeningen om te ontspannen

## Wanneer contact opnemen?
Neem contact op met de psycholoog als u steeds minder goed slaapt omdat u zich zorgen maakt.

## Meer informatie
Meer informatie over slaapproblemen bij de ziekte van Huntington vindt u [hier](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/wat-is-huntington/symptomen/slaapproblemen/). 

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)

Bron: [Topnight - Kennisbank](https://topnight.nl/kennisbank/alles-over-de-slaapcyclus/)


Ik heb moeite met slapen

## In het kort
Door de ziekte van Huntington wordt het na verloop van tijd steeds lastiger om uw evenwicht te houden. Om zolang mogelijk zelfstandig te blijven, is het belangrijk om in een vroeg stadium uw balans te trainen. Een fysiotherapeut kan hierbij helpen. Het liefst een fysiotherapeut die gespecialiseerd is in de ziekte van Huntington. 1 

## Schoenen
Goede schoenen met een goede pasvorm kunnen helpen om uw evenwicht te bewaren. Een schoen past goed als het de juiste lengte- en breedtemaat heeft. Een wat bredere schoen of hak geeft bijvoorbeeld meer stabiliteit. Een orthopedisch schoenmaker kan u helpen met de juiste schoen. 2 

## Hulpmiddelen
Samen met de fysiotherapeut of de ergotherapeut kan worden bekeken welke hulpmiddelen in de toekomst kunnen helpen om uzelf te verplaatsen. Bijvoorbeeld een scootmobiel of elektrische rolstoel. 1 Uit onderzoek blijkt dat andere loophulpmiddelen, zoals een rollator niet altijd bijdragen aan veilig bewegen voor mensen met de ziekte van Huntington. 3 Wanneer iemand erg angstig is kan een rollator soms wel een oplossing zijn. 

## Meer informatie
Meer informatie kunt u vinden op [Huntingtonplein - Over fysiotherapie](https://www.huntingtonplein.nl/experts/paramedici/fysiotherapeut/) of [Huntingtonplein - Over ergotherapie](https://www.huntingtonplein.nl/experts/paramedici/ergotherapeut/).

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)

1 [Huntingtonplein - Bewegen](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/tips-en-hulpmiddelen/bewegen/)

2 [Huntingtonplein - Schoenen](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/tips-en-hulpmiddelen/bewegen/schoenadvies/)

3 [Huntingtonplein - Loophulpmiddelen](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/tips-en-hulpmiddelen/bewegen/loophulpmiddelen/)

Ik heb regelmatig moeite om mijn balans te houden

## Wat is uw situatie?
- U weet dat u gendrager bent van ziekte van Huntington
- U bent constant alert op mogelijke symptomen
- U denkt dat u mogelijk de eerste symptomen van de ziekte van Huntington heeft
- Uw omgeving denkt dat u de eerste ziekteverschijnselen heeft

## In het kort
Wanneer u drager bent van het Huntington-gen, betekent dat niet dat u ook symptomen van de ziekte heeft. Nadat bekend is geworden iemand gendrager is, volgt een onzekere periode. Vaak is het niet duidelijk wanneer de eerste symptomen zullen verschijnen. Het kan zijn dat mensen gestrest raken wanneer ze dingen vergeten of onhandig zijn, omdat ze bang zijn dat dit de eerste symptomen van de ziekte zijn. 

## Wat kan ik doen?
Het is belangrijk om met een deskundige te praten die kan vaststellen of u mogelijk symptomen heeft. Dit kan bijvoorbeeld een neuroloog of psychiater zijn. 

Iedereen gaat op zijn eigen manier om met de diagnose. Sommige mensen willen bijvoorbeeld alles over de symptomen weten en zoek het internet af. Andere mensen willen misschien liever niet aan de ziekte denken en de diagnose vergeten. Wanneer u iemand bent die graag alles wil opzoeken, kan het goed zijn om met een professional te praten die u kan verwijzen naar betrouwbare bronnen. Voor mensen die er liever niet over nadenken, zou het kunnen helpen om uzelf een paar dagen te geven waarbij u niet aan de diagnose hoeft te denken. Wanneer u er klaar voor bent, kunt u contact opnemen met een deskundige en op uw eigen tempo informatie te verzamelen. 

## Wanneer contact opnemen?
Neem contact op met uw huisarts als u steeds meer zorgen krijgt en het u belemmert. De huisarts kan u vervolgens doorverwijzen als dat nodig is. 

## Meer informatie
Voor meer informatie kunt u terecht op de website van [HDYO](https://nl.hdyo.org/a/568-dealing-with-a-diagnosis). 

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)

Bron: [HDYO](https://nl.hdyo.org/a/568-dealing-with-a-diagnosis)


Ik heb zorgen over het beginnen van de symptomen

## Wat is uw situatie?
- Ik wil meer informatie over het kiezen van een zorgverzekering
- Ik ben bang dat de zorgverzekering invloed heeft op mijn hypotheek 
- Ik heb problemen met mijn zorgverzekeraar

## In het kort
Voor de basisverzekering geldt dat verzekeraars verplicht zijn om iedereen aan te nemen. Of u nu een erfelijk risico heeft, ziek bent, of niet. Voor een aanvullende zorgverzekering geldt dat verzekeraars u niet hoeven te accepteren. Een aanvullende zorgverzekering mag u ook afsluiten bij een andere zorgverzekeraar dan uw basisverzekering. Een gesprek met een klinisch geneticus heeft geen gevolgen voor uw verzekering. 

## Zorgverzekeringen vergelijken
Het is per persoon en situatie verschillend welke zorgverzekering het beste bij u past. Er zijn een aantal websites die kunnen helpen om zorgverzekeringen met elkaar te vergelijken, zoals www.goedkoopstezorgverzekering.nl, www.zorgwijzer.nl en www.independer.nl. 

## Problemen met de zorgverzekeraar
Allereerst probeert u er natuurlijk zelf uit te komen met uw zorgverzekeraar. 
- www.zorgverzekeringslijn.nl is een gratis informatie- en adviespunt voor mensen die vragen hebben over de zorgverzekering
- Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekering (SKGZ) is een onpartijdige organisatie die mensen helpt met het oplossen van problemen met de zorgverzekeraar. Bij deze partij kunt u terecht als u het niet eens bent met een besluit van de zorgverzekeraar en u niet tevreden bent met het antwoord van de zorgverzekeraar of een klacht heeft

## Meer informatie
Meer informatie over verzekeringen vindt u op de website van [de Vereniging van Huntington](https://www.huntington.nl/de-ziekte-van-huntington/praktische-tips/verzekeringen.html)

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)

[Vereniging van Huntington - verzekeringen](https://www.huntington.nl/de-ziekte-van-huntington/praktische-tips/verzekeringen.html)



Kenniscentrum