## Wat is uw situatie?

- Ik maak bewegingen die ik niet wil

## In het kort

- Problemen met bewegen komen regelmatig voor bij de ziekte van Huntington. Zo kunt u last hebben van ongewilde en plotselinge bewegingen die over het hele lichaam kunnen voorkomen.1 U heeft geen controle over deze bewegingen
- Neem contact op met uw arts als u last heeft van ongewilde bewegingen of als deze van invloed zijn op uw kwaliteit van leven
- U kunt medicatie krijgen en ondersteunende behandeling van een fysiotherapeut, ergotherapeut, maatschappelijk werker en/of logopedist

## Wat is het?
Mensen met de ziekte van Huntington hebben vaak problemen met bewegen en mobiliteit. Ongewilde bewegingen zijn een bekend kenmerk van de ziekte. Deze bewegingen worden ook wel “chorea” genoemd. De bewegingen kunnen plots gemaakt worden en hoeven geen doel te hebben. Iemand met de ziekte van Huntington heeft geen controle over deze bewegingen. Chorea kan behandeld worden met medicijnen. Ook is het aan te raden om stress, roken en alcoholgebruik zoveel mogelijk te vermijden. Dit kan de onvrijwillige bewegingen verergeren.1,2


## Wat merk ik?
U kunt de volgende klachten opmerken:
- Ongewilde bewegingen in uw armen en benen
- Ongewilde bewegingen in uw romp
- Ongewilde bewegingen in uw gezicht
- Het lopen wordt moeilijker
- Problemen met schrijven
- Problemen met eten, drinken en slikken
- Problemen met praten
- Kans op verwonding

## Oorzaken
Er zijn vele oorzaken van chorea, waaronder de ziekte van Huntington. 

## Onderzoeken
Uw zorgverlener zal diagnostische testen afnemen om te bepalen of behandeling met medicijnen uw symptomen kan verbeteren.

## Hoe gaat het verder?
Er zijn verschillende behandelopties, waaronder verschillende soorten medicijnen. Uw zorgverlener zal een therapie aanraden die is afgestemd op uw situatie. U kunt verschillende behandelingen uitproberen totdat u er een vindt die uw situatie verbetert.

## Wanneer contact opnemen?
Neem contact op met uw arts als u last heeft van ongewilde bewegingen of als deze van invloed zijn op uw kwaliteit van leven.

## Meer informatie
Kijk voor meer informatie op [Huntingtonplein.nl](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/wat-is-huntington/behandeling/bewegen/)

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)


1[Chorea](https://www.erasmusmc.nl/-/media/erasmusmc/pdf/1-themaspecifiek/neurologie-richtlijnen/chorea.pdf)

2[European Huntington Association ](https://eurohuntington.org/glossary/#dystonia)

Beweeglijkheid

## Wat is uw situatie?

- Ik heb moeite met het houden van mijn evenwicht
- Ik val regelmatig
- Ik ben bang om te vallen

## In het kort
Mensen met de ziekte van Huntington hebben vaak problemen met hun evenwicht. Hierdoor kunnen ze vaker vallen en zichzelf verwonden.

## Wat is het?
Als iemand last heeft van evenwichtsproblemen, kan het lastig zijn om een stabiele en rechte houding aan te nemen bij het staan, zitten of lopen. 1,2 Mensen met de ziekte van Huntington kunnen problemen hebben met het evenwicht, waardoor zij kunnen vallen. De angst om te vallen kan ervoor zorgen dat iemand met de ziekte van Huntington minder actief is. Een slecht evenwicht kan in alle stadia van de ziekte van Huntington voorkomen. Vallen kan verwondingen geven, zoals blauwe plekken of een schaafwond. Het is belangrijk om in een vroeg stadium van de ziekte uw balans en het lopen te trainen, eventueel met een fysiotherapeut die gespecialiseerd is in de ziekte van Huntington.3 

## Wat merk ik?
U kunt de volgende klachten opmerken:
- Omvallen bij het opstaan
- Omvallen tijdens het lopen
- Blauwe plekken of schaafwonden door het vallen

## Oorzaken
Evenwichtsproblemen kunnen worden veroorzaakt door andere symptomen van de ziekte van Huntington. Bijvoorbeeld door onwillekeurige bewegingen, spiersamentrekkingen en traagheid van bewegingen. Een minder goed evenwicht kan ook komen door spierzwakte of stijfheid van gewrichten. Dit kan ontstaan als iemand minder actief is. Maar ook aandacht, concentratie en andere cognitieve functies spelen een rol bij balans.4 

## Onderzoeken
De fysiotherapeut kan door middel van balanstesten de ernst van de evenwichtsproblemen vaststellen. 

## Hoe gaat het verder?
De fysiotherapeut kan oefeningen geven en adviseren over schoeisel, eventuele hulpmiddelen bij het lopen of het inzetten van een rolstoel indien nodig. Verder kan behandeling gericht zijn op het verbeteren van de conditie en het vergroten van het zelfvertrouwen. 4

## Wanneer contact opnemen?
Neem contact op met uw arts of fysiotherapeut als u klachten door evenwichtsproblemen wil voorkomen of als u al last heeft van evenwichtsproblemen.

## Meer informatie
<iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/KSoD3w9jFQc" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen></iframe>

[Klik hier](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/instructiefilmpjes/opstaan-vanaf-de-grond/) voor meer instructiefilmpjes over opstaan vanaf de grond

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)

1[Chorea](https://www.erasmusmc.nl/-/media/erasmusmc/pdf/1-themaspecifiek/neurologie-richtlijnen/chorea.pdf)

2[Fysiotherapie Douma](https://www.fysiodouma.nl/)

3[Huntingtonplein](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/tips-en-hulpmiddelen/bewegen/)

4[Vakblad NVFG](https://www.huntingtonplein.nl/media/121151/analyse-van-valincidenten-bij-pati%C3%ABnten-met-de-ziekte-van-huntington-in-een-verpleeghuis-nvfg-juni-2013-.pdf)

Evenwichtsproblemen

## Wat is uw situatie?

- Ik heb moeite met bewegen
- De spieren in mijn gezicht, armen of benen voelen stijf 
- Ik beweeg langzamer dan vroeger

## In het kort
- Mensen met de ziekte van Huntington kunnen last hebben van stijve spieren of traagheid van bewegingen. Dit kan het moeilijk maken om te bewegen of praten
- U kunt hiervoor behandeld worden met medicatie

## Wat is het?
Bij de ziekte van Huntington kunnen de spieren stijf zijn, waardoor mensen moeite hebben met bewegen. Dit noemen we “rigiditeit”. Dit kan voorkomen in alle spieren, ook in de spieren van het gezicht en de spieren die nodig zijn om te praten. Dit kan ervoor zorgen dat mensen moeite krijgen met praten en minder gezichtsuitdrukking hebben. Daarnaast kunnen sommige mensen met de ziekte van Huntington last hebben van trage bewegingen. Dit noemen we ook wel “bradykinesie”. Het kan soms moeilijk zijn om een beweging te beginnen en de uitvoering ervan kan traag zijn. Stijve spieren en traag bewegen kunnen behandeld worden met medicijnen.

## Wat merk ik?
U kunt de volgende klachten opmerken:
- Traag bewegen
- Moeite om te bukken, bijvoorbeeld om te gaan zitten
- Moeite met draaiende bewegingen maken, bijvoorbeeld om iets te pakken
- Moeite om gezichtsuitdrukkingen te maken
- Traag praten

## Oorzaken
Bij de ziekte van Huntington werken de hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren van bewegingen minder goed. Hierdoor kunt u last krijgen van stijve spieren of trage bewegingen.

## Onderzoeken
Uw zorgverlener zal testen afnemen om te bepalen of behandeling met medicijnen uw klachten kan verbeteren.

## Hoe gaat het verder?
Uw arts of psychiater kan meerdere behandelingen aanbevelen, waaronder verschillende soorten medicijnen. Uw zorgverlener zal een therapie aanbevelen die is afgestemd op uw situatie. U kunt verschillende behandelingen uitproberen totdat u er een vindt die uw situatie verbetert.

## Wanneer contact opnemen?
Neem contact op met uw arts als u last heeft van trager bewegen of als dit invloed heeft op uw kwaliteit van leven.

## Meer informatie
Kijk voor meer informatie over bewegen op [Huntingtonplein.nl ](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/wat-is-huntington/behandeling/bewegen/)

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)

Bron: [European Huntington Association ](https://eurohuntington.org/glossary/#dystonia)


Minder kunnen bewegen 

## Wat is uw situatie?

- Ik heb moeite met handelingen waarbij ik mijn handen en polsen gebruik

## In het kort
- Een verminderde fijne motoriek maakt het uitvoeren van bepaalde handelingen steeds lastiger. Het gaat om handelingen waarbij u gebruikt maakt van de kleine spiertjes in uw handen en polsen
- Een verminderde fijne motoriek komt vaak voor bij de ziekte van Huntington en kan soms al vroeg in de ziekte beginnen. Het komt ook voor dat verminderde fijne motoriek pas laat in de ziekte naar voren komt
- Het gaat meestal niet vanzelf over. U kunt het beste contact opnemen met een Huntington-ergotherapeut voor onderzoek en advies. Soms helpt het om handelingen op een andere manier uit te voeren of gebruik te maken van hulpmiddelen1,2

## Wat is het?
Bij de fijne motoriek gaat het om de kleine bewegingen van de handen en vingers, zoals tekenen, schrijven of het strikken van veters. Er is vaak veel aandacht en concentratie nodig om deze bewegingen te maken. De ziekte van Huntington kan zorgen voor een verminderde fijne motoriek, doordat hersencellen afsterven in de gebieden die verantwoordelijk zijn voor de motoriek. 1

## Wat merk ik?
Als uw fijne motoriek is verminderd, kunt u moeite hebben met:
- Schrijven
- Het gebruiken van een telefoon, bijvoorbeeld door het kleine scherm of de kleine knoppen
- Legpuzzels
- Het strikken van veters
- Het openen en sluiten van knopen en ritsen
- Het openen van verpakkingen, zoals potjes en tubes
- Het gebruiken van bestek

## Oorzaken
Een verminderde fijne motoriek kan veel verschillende oorzaken hebben. Eén van de oorzaken is de ziekte van Huntington. De ongewilde bewegingen van de spieren kunnen de fijne motoriek verminderen. Een verminderde fijne motoriek kan ook komen door het afsterven van hersencellen in de gebieden waar de motoriek wordt aangestuurd.

## Onderzoeken
U kunt terecht bij de ergotherapeut met klachten over verminderde fijne motoriek. De ergotherapeut zal vragen stellen en soms testen doen om te kijken hoe de verminderde fijne motoriek u belemmert in uw dagelijkse leven. Ook zal de ergotherapeut samen met u kijken naar mogelijkheden om alledaagse handelingen zo zelfstandig mogelijk uit te voeren, waarbij u zo min mogelijk last heeft van uw verminderde fijne motoriek.2,3

## Hoe gaat het verder?
Soms is het mogelijk handelingen of activiteiten op een andere manier te doen, waarbij u minder last heeft van de verminderde fijne motoriek. U kunt ook hulpmiddelen gaan gebruiken om handelingen of activiteiten zelfstandig uit te blijven voeren, ondanks de verminderde fijne motoriek.

## Wanneer contact opnemen?
Neem contact op als uw verminderde fijne motoriek u belemmert bij het uitvoeren van alledaagse handelingen.

## Meer informatie
Kijk voor meer informatie op [Huntington.nl](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/tips-en-hulpmiddelen/bewegen/)

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)

1[WebMD](https://www.webmd.com/baby/what-are-some-examples-fine-motor-skills)

2[Stanford](https://hopes.stanford.edu/motor-symptoms/)

3[Huntingtonplein](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/tips-en-hulpmiddelen/bewegen/)

Kenniscentrum