## Wat is uw situatie?

- Ik maak bewegingen die ik niet wil

## In het kort

- Problemen met bewegen komen regelmatig voor bij de ziekte van Huntington, zo kunt u bijvoorbeeld last hebben van ongewilde en plotselinge bewegingen die over het hele lichaam kunnen voorkomen.1 Deze bewegingen kunt u niet bewust controleren.
- Neem contact op met uw arts als u last heeft van ongewilde bewegingen of als deze van invloed zijn op uw kwaliteit van leven.
- U kunt medicatie voorgeschreven krijgen of ondersteunende behandeling krijgen van een fysiotherapeut, ergotherapeut, maatschappelijk werker of logopedist.

## Wat is het?
Mensen met de ziekte van Huntington hebben vaak problemen met bewegen en mobiliteit. Zo wordt de ziekte van Huntington gekenmerkt door ongewilde bewegingen. Deze bewegingen worden ook wel “chorea” genoemd. De bewegingen kunnen plots gemaakt worden en hoeven geen doel te hebben. Een persoon met de ziekte van Huntington kan deze bewegingen niet beheersen. Chorea kan behandeld worden met medicijnen. Het is aan te raden om stress, roken en alcoholgebruik zoveel mogelijk te vermijden. Dit kan namelijk de onvrijwillige bewegingen verergeren.1,2


## Wat merk ik?
U kunt de volgende klachten opmerken:
- Ongewilde bewegingen in uw ledematen (armen en benen)
- Ongewilde bewegingen in uw torso
- Ongewilde bewegingen in uw gezicht
- Het lopen wordt moeilijker
- Problemen met schrijven
- Problemen met eten, drinken en slikken
- Problemen met praten
- Kans op verwonding

## Oorzaken
Er zijn vele oorzaken van chorea, waaronder de ziekte van Huntington. 

## Onderzoeken
Uw zorgverlener zal diagnostische testen afnemen om te bepalen of behandeling met medicijnen uw symptomen kan verbeteren.

## Hoe gaat het verder?
Indien nodig kan uw zorgverlener meerdere opties aanbevelen, waaronder behandeling met medicijnen. Er zijn verschillende soorten medicijnen. Uw zorgverlener zal een therapie aanbevelen die is afgestemd op uw situatie. Afhankelijk van hoe succesvol de therapie is in het verminderen van uw symptomen, kunt u verschillende mogelijkheden uitproberen totdat u er een vindt die uw situatie verbetert.

## Wanneer contact opnemen?
Neem contact op met uw arts als u last heeft van ongewilde bewegingen of als deze van invloed zijn op uw kwaliteit van leven.

## Meer informatie
Kijk voor meer informatie op [Huntingtonplein.nl](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/wat-is-huntington/behandeling/bewegen/)

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)


1[Chorea](https://www.erasmusmc.nl/-/media/erasmusmc/pdf/1-themaspecifiek/neurologie-richtlijnen/chorea.pdf)

2[European Huntington Association ](https://eurohuntington.org/glossary/#dystonia)

Beweeglijkheid

## Wat is uw situatie?

- Ik heb moeite met het houden van mijn evenwicht
- Ik val regelmatig
- Ik ben bang om te vallen

## In het kort

- Problemen met het evenwicht komen regelmatig voor bij mensen met de ziekte van Huntington. Dit kan leiden tot vallen en lichamelijk letsel. 

## Wat is het?
Als iemand last heeft van evenwichtsproblemen, kan het lastig zijn om een stabiele en rechte houding aan te nemen bij het staan, zitten of lopen. 1,2 Mensen met de ziekte van Huntington kunnen problemen hebben met het evenwicht, waardoor zij kunnen vallen. De angst om te vallen kan ervoor zorgen dat iemand met de ziekte van Huntington minder actief is. Een slecht evenwicht kan in alle stadia van de ziekte van Huntington voorkomen. Valincidenten kunnen tot lichamelijk letsel leiden, zoals blauwe plekken of een schaafwond. Het is belangrijk om in een vroeg stadium van de ziekte uw balans en het lopen te trainen. Eventueel met een fysiotherapeut gespecialiseerd in de ziekte van Huntington.3 

## Wat merk ik?
U kunt de volgende klachten opmerken:
- Omvallen bij het opstaan
- Omvallen tijdens het lopen
- Blauwe plekken door het vallen
- Schaafwonden door het vallen

## Oorzaken
Evenwichtsproblemen kunnen worden veroorzaakt door andere symptomen van de ziekte van Huntington. Het kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door onwillekeurige bewegingen, spiersamenspanningen en traagheid van bewegingen. Een minder goed evenwicht kan ook komen door spierzwakte of stijfheid van gewrichten. Spierzwakte en stijfheid van gewrichten kan ontstaan als een persoon minder actief is. Maar ook aandacht, concentratie en andere cognitieve functies spelen een rol bij balans.4 

## Onderzoeken
De fysiotherapeut kan door middel van balanstesten de mate van evenwichtsproblemen vaststellen. 

## Hoe gaat het verder?
De fysiotherapeut kan oefeningen adviseren, adviezen geven over schoeisel, eventuele hulpmiddelen bij het lopen of het inzetten van een rolstoel indien nodig. Verder kan behandeling gericht zijn op het verbeteren van de conditie en het vergroten van het zelfvertrouwen. 4

## Wanneer contact opnemen?
Neem contact op met uw arts of fysiotherapeut als u klachten door evenwichtsproblemen wil voorkomen of als u al last heeft van evenwichtsproblemen.

## Meer informatie
<iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/KSoD3w9jFQc" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen></iframe>

[Klik hier](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/instructiefilmpjes/opstaan-vanaf-de-grond/) voor meer instructiefilmpjes over opstaan vanaf de grond

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)

1[Chorea](https://www.erasmusmc.nl/-/media/erasmusmc/pdf/1-themaspecifiek/neurologie-richtlijnen/chorea.pdf)

2[Fysiotherapie Douma](https://www.fysiodouma.nl/)

3[Huntingtonplein](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/tips-en-hulpmiddelen/bewegen/)

4[Vakblad NVFG](https://www.huntingtonplein.nl/media/121151/analyse-van-valincidenten-bij-pati%C3%ABnten-met-de-ziekte-van-huntington-in-een-verpleeghuis-nvfg-juni-2013-.pdf)

Evenwichtsproblemen

## Wat is uw situatie?

- Ik heb moeite met bewegen
- Mijn spieren voelen stijf, in mijn gezicht of mijn armen of benen
- Ik beweeg langzamer dan vroeger

## In het kort
- Mensen met de ziekte van Huntington kunnen last hebben van stijve spieren of traagheid van bewegingen. Dit kan het moeilijk maken om te kunnen bewegen of praten.
- U kunt hiervoor behandeld worden met medicatie.

## Wat is het?
Bij de ziekte van Huntington kan het voorkomen dat spieren stijf zijn, waardoor men moeite kan hebben met bewegen. Dit noemen we “rigiditeit”. Het kan voorkomen in alle spieren. Zo ook in de spieren van het gezicht en de spieren die nodig zijn om te praten. Dit kan ervoor zorgen dat er moeite kan zijn met praten en gezichtsuitdrukkingen. Daarnaast kunnen sommige mensen met de ziekte van Huntington last hebben van trage bewegingen. Dit noemen we ook wel “bradykinesie”. Het kan soms moeilijk zijn om een beweging te beginnen en de uitvoering ervan kan traag zijn. Stijve spieren en traag bewegen kunnen behandeld worden met medicatie.

## Wat merk ik?
U kunt de volgende klachten opmerken:
- Traag bewegen
- Moeite om te bukken, bijvoorbeeld om te gaan zitten
- Moeite met draaiende bewegingen maken, bijvoorbeeld om iets te pakken
- Moeite om gezichtsuitdrukkingen te maken
- Traag praten

## Oorzaken
Lichamelijke achteruitgang en problemen met bewegen veroorzaakt doordat de hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren van bewegingen minder goed werken. Hierdoor kan het voorkomen dat u last heeft van stijve spieren of trage bewegingen.

## Onderzoeken
Uw zorgverlener zal diagnostische testen afnemen om te bepalen of behandeling met medicijnen uw symptomen kan verbeteren.

## Hoe gaat het verder?
Indien nodig kan uw arts of psychiater meerdere opties aanbevelen, waaronder behandeling met medicijnen. Er zijn verschillende soorten medicijnen. Uw zorgverlener zal een therapie aanbevelen die is afgestemd op uw situatie. Afhankelijk van hoe succesvol de therapie is in het verminderen van uw symptomen, kunt u verschillende mogelijkheden uitproberen totdat u er een vindt die uw situatie verbetert.

## Wanneer contact opnemen?
Neem contact op met uw arts als u hinder ondervindt van trager bewegen of als dit invloed heeft op uw kwaliteit van leven.

## Meer informatie
Kijk voor meer informatie over bewegen op [Huntingtonplein.nl ](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/wat-is-huntington/behandeling/bewegen/)

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)

Bron: [European Huntington Association ](https://eurohuntington.org/glossary/#dystonia)


Minder kunnen bewegen 

## Wat is uw situatie?

- Ik heb moeite met het uitvoeren van handelingen waarbij ik gebruik maak van mijn handen en polsen

## In het kort
- Bij verminderde fijne motoriek wordt het uitvoeren van bepaalde handelingen steeds lastiger. Het gaat om handelingen waarbij u gebruikt maakt van de kleine spiertjes in uw hand en polsen.
- Verminderde fijne motoriek komt vaak voor bij de ziekte van Huntington en kan soms al vroeg in de ziekte beginnen. Het komt ook voor dat verminderde fijne motoriek pas laat in de ziekte naar voren komt.
- Verminderde fijne motoriek als gevolg van de ziekte van Huntington gaat meestal niet vanzelf over, u kunt het beste contact opnemen met een Huntington-ergotherapeut voor onderzoek en advies. Soms is het uitvoeren van handelingen op een andere manier of gebruik maken van hulpmiddelen een oplossing.1,2

## Wat is het?
De fijne motoriek gaat om kleine bewegingen waarvoor de handen en vingers worden gebruikt, zoals tekenen, schrijven of het strikken van veters. Om deze bewegingen te maken is vaak veel aandacht en concentratie nodig. De ziekte van Huntington kan zorgen voor een verminderde fijne motoriek, doordat hersencellen afsterven in de gebieden waar de motoriek zich bevindt. 1


## Wat merk ik?
Als uw fijne motoriek is verminderd, kunt u moeite hebben met:
- Schrijven
- Het gebruiken van een telefoon, bijvoorbeeld door het kleine scherm of de kleine knoppen
- Legpuzzels
- Het strikken van veters
- Het openen en sluiten van knopen en/of ritsen
- Het openen van verpakkingen, zoals potjes en tubes
- Het gebruiken van bestek

## Oorzaken
Verminderde fijne motoriek kan veel verschillende oorzaken hebben. Eén van de oorzaken is de ziekte van Huntington. Verminderde fijne motoriek kan dan het gevolg zijn van de ongewilde bewegingen van de spieren, maar ook door het afsterven van de hersencellen in de gebieden waar de motoriek wordt aangestuurd.

## Onderzoeken
U kunt met uw klachten ten aanzien van uw verminderde fijne motoriek naar de ergotherapeut. De ergotherapeut zal met u bekijken op welke wijze uw verminderde fijne motoriek u belemmert in uw dagelijkse leven, door middel van het stellen van vragen en soms door middel van testen. De ergotherapeut zal samen met u kijken naar mogelijkheden om uw alledaagse handelingen zo zelfstandig mogelijk uit te voeren, waarbij u zo min mogelijk hinder heeft van uw verminderde fijne motoriek.2,3

## Hoe gaat het verder?
Soms is het mogelijk handelingen of activiteiten op een andere manier uit te voeren, waarbij u minder last heeft van de verminderde fijne motoriek. Het is ook mogelijk om gebruik te maken van hulpmiddelen om de handelingen of activiteiten zelfstandig uit te blijven voeren, ondanks de verminderde fijne motoriek.

## Wanneer contact opnemen?
Neem contact op wanneer uw verminderde fijne motoriek u belemmert bij het uitvoeren van uw alledaagse handelingen.

## Meer informatie
Kijk voor meer informatie op [Huntington.nl](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/tips-en-hulpmiddelen/bewegen/)

![Line 1.svg](https://huntington-platform-cms-media-prod.s3.eu-central-1.amazonaws.com/Line_1_ef062bead6.svg)

1[WebMD](https://www.webmd.com/baby/what-are-some-examples-fine-motor-skills)

2[Stanford](https://hopes.stanford.edu/motor-symptoms/)

3[Huntingtonplein](https://www.huntingtonplein.nl/over-huntington/tips-en-hulpmiddelen/bewegen/)

Kenniscentrum